بررسی خصوصیات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی ساختگاه سد گمبیری افغانستان

ساختگاه سد خاکی همگن گمبیری در کشور افغانستان و در60 کیلومتری جنوب شرقی شهر اسدآباد قرار دارد. پی سد انحرافی گمبیری از جنس آبرفت درشت دانه به ضخامت حدود 100 متر می باشد که بر روی سنگ بستر دگرگونه قرار گرفته است. لیتولوژی محدوده ساختگاه سد شامل 4 واحد رسوبی شامل qal متشکل از رسوبات درشت دانه با گردشدگی خوب در اندازه قلوه سنگ، شن و ماسه، q1f متشکل از مصالح سخت شده مشابه کنگلومرای ضعیف با ذرات زاویه دار، q2f شامل رسوبات تحت عنوان مخروط افکنه با توپوگرافی نسبتا برجسته و q2 که شامل مصالح درشت دانه در حد شن و ماسه سیلت دار با بین لایه هایی از مصالح ریزدانه از نوع رس سیلت دار تشکیل شده است و واحد سنگی از سنگهای دگرگونی از جنس گنایس، شیست و بین لایه هایی از مرمر تشکیل شده است. به منظور آگاهی از خصوصیات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی محل سد و همچنین برای پی بردن به شرایط زیر سطحی و با توجه به وجود مشکلات امنیتی در منطقه در مجموع حفاری 9 گمانه به عمق کلی 121 متر میسر گردید که بر روی این گمانه ها آزمایشات برجای نفوذپذیری لفران و spt انجام گرفت. با انجام تحلیل خطر لرزه ای به روش احتمالاتی، پارامترهای جنبش نیرومند زمین با دوره بازگشت های 475 سال، 975 سال و 2475 سال برآورد شد. با استفاده از نتایج آزمایش لفران انجام شده، میزان نفوذپذیری آبرفت تعیین شد. ضریب نفوذپذیری متوسط مصالح تکیه گاه راست و چپ بترتیب برابرcm/sec3-10×5/1 و cm/sec5-10×4/7 و ضریب نفوذپذیری متوسط مصالح لایه فوقانی و تحتانی بستر رودخانه بترتیب برابرcm/sec2-10×7/1 و cm/sec2-10×8/4 بدست آمد. همچنین بر اساس این نتایج و با استفاده از نرم افزار seep/w مقدار نشت از پی آبرفتی، ضریب اطمینان در برابر جوشش و کارایی دیوار اب بند و عمق بهینه آن تعیین شد. با انجام آزمایشات بر روی منابع قرضه درشت دانه و مخلوط سد انحرافی گمبیری مناسب ترین منبع قرضه جهت استفاده در سنگدانه بتن و اجزای مختلف سد گمبیری مشخص شد. همچنین با استفاده از نتایج آزمایشات طبقه بندی خاک و آزمایشات ژئوفیزیک، مدل زیر سطحی از آبرفت محل دره سد رسم شد و محیط رسوبی آن نیز مورد بحث قرار گرفت.